چرا ERP ابری را آینده فناوری نرم افزارهای سازمانی می‌دانیم؟
فناوری ابری دیگر این روزها حتی برای کسانی‌که کم‌ترین ارتباطی با دنیای فناوری دارند عبارتی آشناست. حتی گاهی وقت‌ها از برخی بزرگ‌ترها هم می‌شنویم که درباره‌ی این فناوری کنجکاوند و گاهی با سوال‌هایی مانند «این ابری چیه؟» یا «کجای ابر می‌تونیم ذخیره کنیم؟» ما را غافلگیر می‌کنند. سه یا چهار سال پیش بود که موسسه Forrester Research در گزارش ژانویه خود به آینده رایانش ابری و آمادگی سازمان‌ها برای پذیرش تمام قد آن اشاره کرد. در این گزایش به مطالب جالبی اشاره شده بود، مثلا در بخشی از آن آمده است که «سازمان‌ها باید برای توسعه برنامه‌ها و ابزارهای خود در محیطِ کاریِ یکپارچه‌تری نسبت به قبل آماده باشند، آن‌ها باید آماده پذیرش این شرایط باشند و برای آن شروع به برنامه‌ریزی کنند». این روزها فناوری ابری جای خود را در بازار ذخیره‌سازها و سیستم‌های مجازی اشتراکی به‌خوبی پیدا کرده و یکی از بازیگران اصلی این بازار است. اما نرم افزارهای سازمانی و در راس آن‌ها نرم افزار ERP کجای این بازارند و آیا سازمان‌ها و غول‌های فناوری فکری به حال آن کرده‌اند؟
پاسخ سوال بالا یک بله‌ی محکم است. فناوری ابری به‌‌قدری برای سازمان‌ها جذاب بود که از همان ابتدا، هم تولیدکننده و مصرف‌کننده نرم افزارهای سازمانی به سمت آن رفتند. تا جایی که این روزها مایکروسافت در بازار راهکارهای ابری سازمانی به‌تنهایی ۴۹ درصد از بازار ایالات متحده را در اختیار خودش گرفته است. اما چرا؟ این جذابیت راهکارهای ابری برای سازمان‌ها از کجا آمده است؟
اواسط دهه ۵۰ میلادی بود که نرم افزارها رفته‌رفته جای خود را بین سازمان‌ها باز کردند. ابتدای کار روش‌های برنامه‌ریزی MRP و بعدتر MRP II دیجیتالی شدند و در نهایت موسسه گارتنر در یک اقدام انقلابی روش برنامه ریزی جامع منابع سازمانی (ERP) را ابداع کرد. با استقبال ارایه‌دهندگان نرم افزار و کسبوکارها از این روش، آن‌چه به‌عنوان نرم افزار ERP می‌شناسیم متولد شد. در خصوص راهکارهای ابری هم باید گفت کم‌وبیش مسیر همان مسیر است. فقط ابزار آن تغییر کرده. در گذشته ابزار از دست به کامپیوترهای محلی رفت و حالا از کامپیوترهای محلی به ابرها کوچ می‌کند. نرم افزارهای سازمانی و راهکارهایی که پیرامون آن توسعه داده می‌شوند آن‌قدر برای سازمان‌ها جذابند که نه فقط در ابرها، که در سیارات هم به‌دنبال‌شان می‌آیند!
ظهور ERP ابری
گفتیم که ریشه نرم افزارهای ERP به نیازهای خاص تولیدکنندگان در دهه 50 و 60 میلادی برمی‌گردد. زمانی‌که ارزش اصلی کارخانه‌ها سرعت بود. سرعت در تولید محصول و پیشی گرفتن در رقابتی فزاینده بین شرق و غرب جهان. کارخانه‌های مکانیزه توسعه پیدا کردند و صنایعی چون خودروسازی و هوافضا در این زمینه پیشرو بودند. در نتیجه، نیاز به سرعت بخشیدن به بهره‌وری زنجیره تامین برای تولید و تحویل سریع‌تر محصولات، موجب ایجاد روش‌های جدید برای کنترل و ارزیابی عملیات تولید شد. این امر علت اصلی پیدایش فناوری‌های امروزی شد.
در دهه ۷۰ میلادی، پلتفرم‌های MRP به‌طور گسترده در سازمان‌های بزرگ استفاده می‌شدند. اما در ابتدا به دلیل هزینه بالای راه‌اندازی و نگهداری سیستم‌های رایانه‌ای و دردسرهای خاص آن‌ها. این سیستم‌ها و نرم افزارها برای تولیدکنندگان کوچک و متوسط قابل دسترس نبودند. در سال ۱۹۷۲، شرکت آلمانی SAP با هدف ارایه سیستم‌های مدیریت منابع و ارایه راهکارهای نرم افزاری به سازمان‌های کوچک متوسط تاسیس شد.
با شروع دهه ۸۰ میلادی فناوری دیگر در خدمت صنف و صنعت نبود. ظهور ریزپردازنده‌ها و سیستم‌‌عامل‌های تعاملی کم‌کم پای رابانه‌ها را به خانه‌ها و کاربری عمومی باز کرد. از سوی دیگر بالا رفتن ظرفیت پردازش رایانه‌ها امکان توسعه نرم افزارهای MRP II را نیز فراهم کرد. نرم افزارهایی که هم تولید را برنامه‌ریزی می‌کردند و هم منابع انسانی و هم منابع مالی را؛ نکته جالب توجه این است که نخستین حضور سیستم مدیریت پایگاه داده ارتباطی اشتون تیت (RDBMS) هم در همین دوره بود و به همین ترتیب، تکامل سیستم‌ها تا پایان هزاره اول ادامه پیدا کرد.
اندکی پس از آن، بازار خواستار قدرت پردازش بیشتر و بیشتر شد؛ تراکنش‌های جهانی رفته‌رفته از اسثتنا به هنجار تبدیل شدند و این هنجار با ظهور امکان جابه‌جایی دستگاه‌های الکترونیکی (Mobility) تبدیل به یک الزام در تجارت به‌خصوص تجارت‌های B2B شد. اغلب سازمان‌ها با روی باز از این فناوری‌های استقبال کردند و رفته‌رفته پای خدماتی به میان آمد که هم عملکردشان عجیب بود و هم اسم‌هاشان. خدماتی مثل SaaS، PaaS و IaaS. خدماتی که به‌دنبال ارایه زیرساخت، پلتفرم و نرم افزار به کاربران بودند، بدون این‌که نیازی به حضور فیزیکی آن‌ها در محل کار باشد. در نتیجه، میراث ERP کامل شد و به ERP II، البته از عبارت ERP II خیلی استفاده نمی‌شود. ولی همان نرم افزار ERP ابری یا ERP مدرن را اگر جایی دیدید بدانید منظور همان ERP II است. این سیستم‌های نرم افزاری شفافیت عملیاتی بیشتری دارند و از آن مهم‌تر مقیاس‌پذیریند. دیگر مهم نیست سازمان‌ها با چه اندازه‌ای و در چه حوزه‌ای فعال‌اند. توسعه‌دهندگان و تولیدکنندگان نرم‌افزارها برای همه‌ی آن‌ها راهکار نرم افزاری دارند.
چه انتظاری می‌توانیم از آینده ERP ابری داشته باشیم؟
با وضعیت کنونی دیگر پرسیدن این سوال کمی ساده‌انگارانه است. نرم افزار ERP ابری همین حالا هم به‌خوبی از پس آزمون‌های مختلف برآمده و خود را به‌عنوان راهکاری امن و منعطف برای کسب‌وکار معرفی کرده است. ERP ابری مزایای فراوانی دارد. کم‌ترینِ آن کاهش بیش از ۴۰ درصدی هزینه‌های سازمان‌ها برای پیاده‌سازی نرم افزار ERP است. چابکی و یکپارچگی داده‌ها با ERP ابری در کسبوکارها ممکن می‌شود. داده‌ها از هرجا و در هر زمان برای اعضای سازمان در دسترس‌اند و وظایف سازمانی به قامت اقتصاد جهانی درمی‌آیند. با ERP ابری سازمان‌هایی شکل گرفته‌اند که دیگر محدود به ناحیه جغرافیایی خاصی نیستند. سازمان‌هایی که ۲۴ ساعت شبانه‌روز و ۷ روز هفته در حال فعالیت‌اند. بله از ERP ابری این انتظار می‌رفت و به‌خوبی هم به آن پاسخ داد.
حالا انتظارها از نرم افزار ERP دیگر از سطح یکپارچه بودن یا نبودن با فناوری ابری گذشته است. از آن انتظار می‌رود با فناوری‌های پیشروی جهان، مثل اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی یکپارچه شود. ابزار مدیریت خط تولید کارخانه‌های دیجیتال را داشته باشد و با چند کلیک، دقیق‌ترین و عمیق‌ترین گزارش‌های توصیفی، تحلیلی و آماری را بدهد. نرم افزاری که خود حاصل یک نوآوری بود، حالا تبدیل شده به ابزاری که غول‌های فناوری در جهان به‌دنبال سلطه بر بازار آن هستند و هر روز یک ویژگی و قابلیت جدید به آن اضافه می‌کنند. شاید سوال درست‌تر این باشد: آینده کسبوکارها با ERP چگونه خواهد بود؟
منبع: erpfocus